Тютчевиана

Ф. И. Тютчев
«Две силы есть – две роковые силы...»

Две силы есть – две роковые силы,
Всю жизнь свою у них мы под рукой,
От колыбельных дней и до могилы, –
Одна есть Смерть, другая – Суд людской.

И та и тот равно неотразимы,
И безответственны и тот и та,
Пощады нет, протесты нетерпимы,
Их приговор смыкает всем уста...

Но Смерть честней – чужда лицеприятью,
Не тронута ничем, не смущена,
Смиренную иль ропщущую братью –
Своей косой равняет всех она.

Свет не таков: борьбы, разноголосья –
Ревнивый властелин – не терпит он,
Не косит сплошь, но лучшие колосья
Нередко с корнем вырывает вон.

И горе ей – увы, двойное горе, –
Той гордой силе, гордо-молодой,
Вступающей с решимостью во взоре,
С улыбкой на устах – в неравный бой.

Когда она, при роковом сознанье
Всех прав своих, с отвагой красоты,
Бестрепетно, в каком-то обаянье
Идет сама навстречу клеветы,

Личиною чела не прикрывает,
И не дает принизиться челу,
И с кудрей молодых, как пыль, свевает
Угрозы, брань и страстную хулу, –

Да, горе ей – и чем простосердечней,
Тем кажется виновнее она...
Таков уж свет: он там бесчеловечней,
Где человечно-искренней вина.

Перевод на английский язык.

Перевод на испанский язык.

Перевод на польский язык.

There are two powers, two fateful powers.
We spend our lives under their ban.
From cradle to grave our lives are never ours.
They are Death and the Judgement of Man.

You don't resist them, you just kneel
and they don't answer for their deeds.
They show no mercy. They don't heed
our protests. Their verdicts allow no appeal.

Death's a gentleman who does not dissemble.
Unmoved by all considerations, he's of single mind.
He reaps his brethren, struggling or submitting blind
when beneath his scythe as equals they assemble.

Society is different: disharmony and strife
this jealous leader will not tolerate.
He will not cut you honest and straight
but by the roots will rive your life.

And woe to him, alas, twofold woe
to that youthful, energetic pride
which with smiling gaze and decisive stride
into that unequal battle dares to go.

When, fatefully aware of all his rights,
with the blossoming courage which beauty has planted
in him, unflinching, by his task enchanted,
he encounters slander and he fights,

no mask covers his eyes
He'll not be humbled, beaten, pushed.
See, from his brow he's brushed
abuse and menaces: 'Let them criticise!'

Yes, woe to him: the more artless,
the more guilty he'll appear.
Such is the World: it plays the brute
where the guilt's more humanly sincere.

Dos implacables fuerzas nos abruman
toda la vida llevadas de la mano
desde los días de la infancia hasta la tumba:
una es la muerte; la otra el Juicio Santo.

Inconmovibles actúan las dos fuerzas;
la una y la otra resultan intratables,
son insensibles a todas las protestas,
su veredicto acalla a los mortales…

Pero la muerte, imparcial y honesta,
no se confunde por nada ni se apiada
ante las gentes sumisas y que rezan;
con su guadaña a todos nos iguala.

Są siły dwie, decydujące siły,
Które nad nami wciąż sprawują rządy
Od niemowlęcych dni aż do mogiły:
Jedna – to śmierć, a druga – ludzkie sądy.

I ta, i tamte, równie nieodparte,
Nie znają łaski, nie słuchają skargi,
Próżne protesty! Ich wyroki gwałtem
Wszystkim na wieki zamykają wargi.

Lecz śmierć uczciwiej, nie wzruszona niczem,
Nieustraszona i obca obłudzie,
Zrówna ich kosą przed swoim obliczem,
I tych najcichszych, i szemrzących ludzi.

A świat inaczej: to władca zazdrosny,
Walk i sprzeciwów on nie ścierpi za nic,
Nie kosi wszystkich – najpiękniejsze kłosy
Rwie i odrzuca często z korzeniami.

I biada jej, o biada nieskończenie
Tej młodej dumie, co w moc swoją wierzy,
I w bój nierówny z stanowczym wejrzeniem
Idzie pogodnie, i z losem się mierzy.

Kiedy praw swoich fatalnie świadoma,
Z odwagą piękna, z uśmiechem na twarzy,
Bez lęku, jakby czarem odurzona,
Samotnie idzie naprzeciw potwarzy.

I maską czoła nie przykrywa dumnie,
Nie da poniżyć się, by ujść niesławy.
Obelgi, groźby, straszliwe kalumnie,
Jak pyl otrząsa z włosów kędzierzawych.

Tak, biada jej! Im szczersza, naiwniejsza,
Tym ją bezwzględniej pospólstwo osądzi.
Taki już świat! Nieludzki i bez serca,
Tam gdzie najszczerzej ludzko człowiek błądzi.